|
Εντυπωσιακά τα πετρώματα της Δεσκάτης μαρτυρούν την ιστορία της γένεσης του κόσμου.
Σχηματίστηκαν πριν από 700 εκατ. χρόνια από το αρχαίο υλικό που
αποτελούσε τον πρώτο μανδύα της Γης. «Μπορούμε να δούμε ολόκληρο το φάσμα της
γεωλογικής προόδου», λένε οι επιστήμονες.
H μελέτη τους ξετυλίγει το συναρπαστικό παραμύθι της γένεσης του
κόσμου. Σχηματίστηκαν πριν από 700 εκατομμύρια χρόνια και αποτελούνται από το
αρχαίο υλικό που σχημάτιζε τον πρώτο μανδύα της Γης. Είναι τα παλαιότερα
πετρώματα που εντοπίζονται στον ελλαδικό χώρο και προσελκύουν το διεθνές
επιστημονικό ενδιαφέρον, αφού στη μελέτη τους βασίστηκε κατά κύριο λόγο η
θεωρία των τεκτονικών πλακών.
Τα πετρώματα της Δεσκάτης αποτελούν ένα από τα εννέα γεωθαύματα της
Πίνδου, των οποίων η εξερεύνησή μπορεί να ξεκίνησε αρκετά χρόνια πριν,
συνεχίζεται όμως και σήμερα με εντατικούς ρυθμούς. Τα τελευταία τρία έτη
έχουν περάσει από την περιοχή περισσότεροι από 60 ερευνητές πανεπιστημίων της
Αμερικής, της Ιταλίας, της Γερμανίας, του Εδιμβούργου και της Γαλλίας, ενώ
έχουν εκπονηθεί 35 διπλωματικές εργασίες και έξι μεταπτυχιακά που
πραγματεύονται τα γεωλογικά δεδομένα τους.
Καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή διαδραματίζει η δρ Γεωλογίας
του Ινστιτούτου Γεωλογίας Μεταλλευτικών Ερευνών κ. Αννα Ewing Ράσσιου, η
οποία εξηγεί ότι τα εν λόγω πετρώματα γεννήθηκαν από τον διαχωρισμό της
αρχαίας ηπείρου Παγγαίας και τη δημιουργία της Ευρώπης και της Αφρικής. Τα
πετρώματα βυθίστηκαν στον ωκεανό της Τιθύος που σχηματίστηκε ανάμεσά τους σε
βάθος μέχρι και 100
χιλιομέτρων, ενώ αργότερα βγήκαν ξανά στην επιφάνεια,
όταν η Ευρώπη και η Αφρική συγκρούστηκαν. Ορισμένα εξ αυτών βρίσκονται πλέον
στα υψηλότερα σημεία της Πίνδου.
Σχηματίστηκαν από τον διαχωρισμό της αρχαίας ηπείρου Παγγαίας σε
Ευρώπη και Αφρική και πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια βρίσκονταν
βυθισμένα στον ωκεανό της Τιθύος.
«Η γεωλογία της Ελλάδας είναι πολύ πιο συναρπαστική από αυτήν του
φεγγαριού κατά την άποψη μου», λέει η κ. Αννα Ράσσιου, η οποία ζει
περισσότερα από 30 χρόνια στη χώρα μας και έχει καταστήσει ως αποκλειστικό
επιστημονικό της αντικείμενο τη μελέτη της γεωλογίας της. «Υπάρχουν θεωρίες
που δηλώνουν πως η Σελήνη αποτελείται από πετρώματα που προήλθαν αρχικά από
τον μανδύα της Γης. Κι αυτό σημαίνει πως είναι πετρώματα σαν αυτά που μελετώ
στο Μπούρινο και τη Βάλια Κάλντα. Εάν είναι έτσι, τότε έχω κάνει έναν πλήρη
κύκλο», λέει η ίδια.
Επειδή τα αρχαία πετρώματα της Δεσκάτης περιέχουν μικρές ποσότητες
ουρανίου, έχει καταστεί εφικτή η χρονολόγησή τους, ενώ κοντά στο φαράγγι του
Αλιάκμονα μπορεί κανείς να δει με γυμνό μάτι τα ρήγματα, τις μεταμορφώσεις
και τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών κατά τη σύγκρουση των δύο ηπείρων.
«Στη Δεσκάτη μπορούμε να δούμε ολόκληρο το φάσμα της γεωλογικής προόδου, τη
γέννηση της «γηραιάς ηπείρου», την καταστροφή της ωκεανού της Τηθύος, τον
σχηματισμό της οροσειράς της Πίνδου, και όλα αυτά στο ίδιο σημείο. Αυτό
καθιστά την Δεσκάτη ως ένα από τα καλύτερα γεωλογικά παρατηρητήρια του
πλανήτη!» λέει η κ. Ράσσιου.
Ενα από τα γεωθαύματα της Πίνδου
Η Ιστορία με μια ματιά
Εξηγώντας πόσο σημαντικό είναι αυτό λέει: «Οταν καθόμαστε κάτω από τη
σκιά ενός πλατάνου -μια μορφή ζωής που άλλαξε ελάχιστα από την εποχή που
ζούσαν οι δεινόσαυροι- μοιραζόμαστε τουλάχιστον 100 εκατομμύρια έτη
Ιστορίας». Και συνεχίζει: «Παρακολουθώντας ένα βουνό σαν τον Ορλιακα,
παρακολουθούμε 80 εκατομμύρια χρόνια ιστορίας με μια ματιά».
Αξίζει να σημειωθεί ότι επισταμένες γεωλογικές μελέτες λαμβάνουν χώρα
στο φαράγγι του Αλιάκμονα, όπου έχουν σπεύσει επιστήμονες από τις ΗΠΑ, τη
Βρετανία, τη Σερβία, την Ιταλία και την Ελλάδα για να καταγράψουν τα δεδομένα
της περιοχής. Ο επιστημονικός κόσμος αναμένει με αυξημένο ενδιαφέρον την
ολοκλήρωση του υδροηλεκτρικού φράγματος του Ιλαρίωνα από την ΔΕΗ και το
πλημμύρισμα του φαραγγιού, προκειμένου να διαπιστωθούν οι γεωλογικές
αντιδράσεις της περιοχής μετά την παρέμβαση.
«Η γεωλογία της Ελλάδας είναι πολύ πιο συναρπαστική από αυτήν του
φεγγαριού κατά την άποψή μου», λέει η κ. Αννα Ράσσιου, γεωλόγος του ΙΓΜΕ, που
έχει αφιερώσει το επιστημονικό της έργο στη γεωλογική μελέτη της Πίνδου.
Η τοπική κοινωνία προσπαθεί να αξιοποιήσει τουριστικά τον θαυμαστό
γεωλογικό κόσμο της Δεσκάτης με δοκιμαστικές εκδρομές στα πετρώματά της και
στο βουνό Βουνάσσα, που αποκαλείται και «μικρή Ελβετία» επειδή στην κορυφή
της βρίσκεται ένα μικρό αλπικό περιβάλλον...
Τα εννέα γεωθαύματα της Πίνδου
1 Βάλια Κάλντα: Τα πετρώματα που βρίσκονται στην κοιλάδα έχουν ηλικία
170 εκατομμυρίων ετών και βρέθηκαν στην επιφάνεια με τη σύγκρουση της Αφρικής
και της Ευρώπης. Η περιοχή έχει πλούσια βλάστηση και έχει χαρακτηριστεί ως
Εθνικός Δρυμός.
2 Ορος Βούρινος: Είναι το πιο γνωστό ελληνικό βουνό μετά τον Ολυμπο
στον διεθνή γεωλογικό κόσμο. Αποτελεί το κλειδί για τη θεωρία των τεκτονικών
πλακών, αφού ο Βούρινος είναι το πρώτο αρχαίο βουνό στο οποίο διαπιστώθηκε
ότι τα πετρώματά του έχουν ομοιότητα με τα πετρώματα των μοντέρνων ωκεανικών
ραχών σε όλο τον κόσμο.
3 Βουνάσα - Δεσκάτη: Στην περιοχή εντοπίζονται θέσεις όπου
πρωτοσχίστηκε η αρχαία ήπειρος Παγγαία και δημιουργήθηκαν η Αφρική και η
Ευρώπη, θέσεις που μαρτυρούν τη σύγκρουσή τους, αλλά και υπολείμματα του
ωκεανού της Τηθύος που χώριζε τις δύο νέες αυτές ηπείρους.
4 Τσούργιακας: Ισχυρά παραμορφωμένοι ασβεστόλιθοι του βουνού
Τσούργιακας αποτελούν το πέρασμα του νερού των ρεμάτων της ευρύτερης
περιοχής, όπου σχηματίζονται και καταρράκτες.
5 Πορτίτσα: Ενα φαράγγι στο χωριό Σπήλαιο με απότομο και ιδιαίτερο
ανάγλυφο που προέκυψε από τη διαβρωτική δράση του ποταμού Βενέτικου και
παλαιών ρηγμάτων.
6 Τρυπημένη Πέτρα: Η μοναδική γνωστή «τρύπα» στον κόσμο που
δημιουργήθηκε από τεκτονικές δυνάμεις και παγετώνες και όχι από τον άνεμο ή
το νερό.
7 Βασιλίτσα: Οσοι επισκέπτονται το χιονοδρομικό της κέντρο δεν
γνωρίζουν μάλλον πως κάνουν σκι πάνω στον μανδύα της Γης. Εδώ η ιουρασική
λιθόσφαιρα συγκρούστηκε με την επιφάνεια του τότε γνωστού κόσμου και κάπως
έτσι σχηματίστηκε η γη της Ελλάδας. Στην περιοχή απαντώνται εντυπωσιακά
πολύχρωμα πετρώματα.
8 Δότσικο - Μεσολούρι: Η ζώνη αυτή περιλαμβάνει έναν κοραλλιογενή
ύφαλο 30 εκατομμυρίων ετών και μια σειρά αρχαίων ρηγμάτων, τα οποία
ευθύνονται για τον σχηματισμό της οροσειράς της Πίνδου.
9 Μοναχίτι: Εδώ στέκουν κατακόρυφα πετρώματα φάρδους 50 μέτρων που μοιάζουν
με λέπια από τα κόκαλα της γης και που άλλοτε αποτελούσαν τον βυθό της
θάλασσας του Ηωκαίνου.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΛΗΣ
ΠΗΓΗ: http://www.ethnos.gr/
|
