Κάθε μέρα γύρω μας ακούμε για ρατσιστικές συμπεριφορές .Τί
είναι όμως ρατσισμός; Ρατσισμός είναι η θεωρία και πρακτική που υποστηρίζει την
ανωτερότητα μίας φυλής, αποβλέπει στην καθαρότητα της και στην κυριαρχία της πάνω σε άλλους.
Αποβλέπει στην υποτίμηση, εκμετάλλευση, υποδούλωση άλλων κοινωνικών ομάδων,
λαών ή φυλών.
Ο ρατσισμός είναι νοσηρό φαινόμενο και δείχνει πόσο άρρωστες
είναι οι κοινωνίες και πόσο συμπλεγματική είναι η φύση του ανθρώπου.
Υπάρχουν
διάφορες μορφές ρατσισμού: ο φυλετικός, ο εθνικός, ο πολιτισμικός, ο κοινωνικός
και ο θρησκευτικός.
-Ο φυλετικός
ρατσισμός βασίζεται στις διακρίσεις
εις βάρος των ανθρώπων με γνώμονα την φυλή, παράδειγμα είναι το Απαρτχάιντ στη
Ν. Αφρική, και η υποδούλωση των μαύρων κατά το παρελθόν στην Αμερική
.
-Ο εθνικός ρατσισμός
βασίζεται στην αντίληψη ότι ένα έθνος είναι ανώτερο από τα άλλα, παράδειγμα
είναι η ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ.
-Ο πολιτισμικός
ρατσισμός στηρίζεται στην αντίληψη της ανωτερότητας των προηγμένων δυτικών
κοινωνιών έναντι των υποανάπτυκτων λαών του τρίτου κόσμου.
-Ο κοινωνικός ρατσισμός εκφράζεται με μεροληπτική στάση απέναντι σε
πρόσωπα ή κοινωνικές ομάδες που μειονεκτούν (οικονομικά, λόγω σωματικής
κατάστασης, σεξουαλικής προτίμησης, διαμονής κ.τ.λ.).
-Ο θρησκευτικός
ρατσισμός βασίζεται στην αντίληψη ότι μια θρησκεία είναι η αληθινή και
πρέπει να επικρατήσει έναντι των
υπολοίπων.
Ο σύγχρονος
ρατσισμός δεν βασίζεται σε βιολογικές διαφορές., εξάλλου η σύγχρονη επιστήμη
τις έχει απορρίψει. Στηρίζεται όμως στις πολιτικές και κοινωνικές διαφορές.
Συχνά ακούμε για σεξισμό , που είναι ο ρατσισμός εναντίων των γυναικών
ακούμε για τον ετεροσεξισμό που είναι ο ρατσισμός
ετεροφυλικών έναντι ομοφυλόφιλων, για ξενοφοβία.
Εξαιτίας αυτό του φαινομένου πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν στον 21ο αιώνα να βιώνουν
διακρίσεις με κριτήρια το χρώμα, την εθνικότητα, την κοινωνική θέση, το φύλο,
τα μειονεκτικά σωματικά ή πνευματικά χαρακτηριστικά.
Ποια είναι όμως τα αίτια αυτού του κοινωνικού προβλήματος;
Αρχικά είναι η έλλειψη μόρφωσης και σωστής παιδείας που δεν επιτρέπει στο άτομο
να ξεφύγει από προλήψεις, δεισιδαιμονίες και αναχρονιστικές ιδέες. Σε εποχές
οικονομικής κρίσης
οι ευθύνες μετατίθενται σε κοινωνικές μειονότητες( είναι
γνωστό ότι οι μετανάστες αποτελούν τους αποδιοπομπαίους τράγους). Η άγνοια για
τις πεποιθήσεις δοξασίες και συνήθειες άλλων φυλών, καθώς πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα είναι
μερικές ακόμη αιτίες. Ο εθνικισμός, τα ψυχολογικά προβλήματα ατόμων, η ζήλεια,
ο φθόνος και οι συμπλεγματικές προσωπικότητες βάζουν και αυτές το λιθαράκι τους
στην ύπαρξη αυτού του φαινομένου.
Η ύπαρξη του ρατσισμού έχει πολλές συνέπιες σε ατομικό και
κοινωνικό επίπεδο.
Καταρρακώνει την ανθρώπινη προσωπικότητα, καταπατά τα
ανθρώπινα δικαιώματα, καταργεί την ισότητα, ποδοπατεί την δικαιοσύνη και την ηθική.
Δημιουργεί κοινωνικούς αποκλεισμούς, περιθωριοποιεί
ανθρώπους και ομάδες, οδηγεί σε συγκρούσεις και κοινωνικές αναταραχές ακόμη και σε πολέμους.
Ο ρατσισμός για να αντιμετωπιστεί χρειάζεται πρωτίστως
μόρφωση, σωστή παιδία, καλλιέργεια ανθρωπιστικών ιδανικών μέσα από τα σχολεία
και την οικογένεια. Χρειάζεται κοινωνική συνείδηση, κοινωνική δικαιοσύνη και
ισότητα. Πρέπει να αποκτήσουμε συνειδητοποίηση του προβλήματος , να γίνεται
ενημέρωση και να υπάρχει κοινωνική πολιτική και μέριμνα. Επίσης το κράτος
πρέπει να θεσπίσει αυστηρότερους νόμους για την καταδίωξη και τιμωρία ρατσιστικών εκδηλώσεων γιατί σε ορισμένες
χώρες ρατσιστικές συμπεριφορές υποθάλπονται.
Ας καταλάβουμε όλοι
ότι η διαφορετικότητα ενός ανθρώπου δεν είναι μειονέκτημα αλλά χαρακτηριστικό.
Ας μην ξεχνάμε ότι κανείς δεν είναι τέλειος και ας προσπαθήσουμε όλοι μαζί να
χτίσουμε ένα καλύτερο αύριο. Το σχολείο φυσικά θα πρέπει να είναι πρωτοπόρο σ΄
αυτήν την προσπάθεια.
Σταυρούλα
Παπαϊωάννου
